Cécch dla Toraccia  (*)

 

(Lucia Tartufari– Roma 13 marzo 1883 – Roma 30 dicembre 1946), “... Non sono nata in questa città, ma a lungo vi ho vissuto e mi duole profondamente ch’ella apparisca così disadatta a vivere nei tempi nuovi, così disadatta da non aver più ormai che una luce riflessa. – Urbino? – La patria di Raffaello: null’altro...” (Dall'introduzione a: Só ma qua per stle Csën  Urbino, 16 marzo 1923).

 

Rafajèll

(per le feste centenarie del 1920)

 

I.

Quatrecent’ann fa è mòrt Rafajèll

Ch’ c’è ’l pupass tun cla piassa a lòng al Dóm,

e tutti déghne ch’era un gran brëv’óm

e ch’j’ faran cèrt fèst ‘na mucchia bèll.

 

L’altr’ éracc m’arcuntëva, pó, el fatór

(che ló è struvit davéra, Livigin!)

che ’st’ Rafajèll da cant ch’era pcin pcin

facéva véda d’ véssa un gran pitór,

 

Je ènn te dégh chél fatór cant ch’ m’ n’ha ’rcuntët,

mó jé ènn m’arcòrd ch’la tèsta ènn c’ l’ho per gnènt:

te basta a di ch’me sév própri ancantët!

 

Mo prò, com ch’ha da vèssa? certa gènt

Ènn stutti cant che cménsn a tirë ’l fiët

E tanti nun capiscne n’acidènt!

 

II.

Figórt che ’l su’ padrón una matina

el mnò a to’ tel marchët dó pesciulin

e po’ j’ déss: - Port’i a chësa, tu, carin

ch’j ho voja da gì fé ’na giratina!-

 

Géiénd pó a chësa so per ’na scaltina,

vést - se pol dì - , ste pèsc ma ’ni scalin,

e ’lora, pó, chiamò ma Rafaïlin

per daj’, se sa, ’na bóna rumanzina.

 

J’ déss, défatti: - Ah, boja d’un burdèll !

cos’è fatt tu maché ? l’ë buttët via?

e quèll a rida; ch’era un stracc d’fanell!

 

Ló ridiva e ’l padron tutt astìssët

j’ rivò ’ncóra a dì de mandall via....

mo pó vést chel pèsc l’èva pturët.

 

III.

Un’altra volta un sgnor, mo d’chi più grass

fec chiamë mal padrón de Rafajèll

e i dess : - Voj ch’me facét tel mi’ palass

quatre cambre pturët, mo le vòj bèll

 

-E sissignora - j’ arespondètt quèll ;

e pó chiamò ma tutt i su’ ragass,

e cunsignò ’na cambra a ’ni burdell,

e j’ansignò, pó, quell ch’ s’ëva da fass.

 

E quej daj’ a lavrë, mo Rafajèll

enn fa gnènt e el padrón, ’lora, ’l strapassa:

-Me vu’ mètta t’iampécc, tó, ’l mi burdèll ?-

 

Mo armanérne malé tutti ancantët,

cant vestn ch’una nòtt tutt era fatt

e clé pitur parèvne fatt sal fiët.

 

 

Lucia Tartufari: Bibliografia: Cécc dla Toraccia (Lucia Tartufari), Só ma qua per stle Csën. Modesto contributo allo studio dei dialetti italiani, Urbino 1923.

 

(*) Cecco, diventa Cècch in dialetto.