Home Autori Dialettali

Zeno  Fortini: rime dialettali

Home Zeno Fortini

 

I gioch di bordei

La mi' fiola

Giù al Mercatal

Osteria del mi' cuor

Urbin, città dell'anima

 

 

 

 

I  GIOCH  DI  BORDEI

Presentata al Concorso 1998

 

‘Sta Urbin ormai en è

la città dla fanciullezza

che c’ vedeva a giochè

sa ‘l frastuon e la gaiezza

t’ le piasètt e al Mercatal,

le palin butè a bughetta

sensa dè minima retta

ma i ansian che ben o mal

 te faceven un discursin

per fatt crescia un po’ bnin.

 

T’i quartier c’eren le band

che ogni tant, de quand in quand,

s’ disputaven un prat verd

per gì a curra e per en perd

un post do’ giochè al pallon

fin da l’ora de clasion.

 

T’la piasetta, a fianch del Dom,

‘niva otra sempre un prét

per dacc subit un gran vét

sensa dicc nè tant nè com.

E cercava ogni matina

de stroncalla cla manfrina

d’ sentì ‘na gran casciara

da cla teppa de burdlara.

Ma qualcun el rincorreva

perchè i ‘niva le madonn.

Quand s’alsaven tutt le gonn

infuriat ch’ pareva un tor,

ridevam propi tut de cor.

 

S’ giocava a tossolina,

alla bella insalatina.

Del terén eravam espert,

giocavam sempr all’apert.

Non cóm i ragass d’ogg

che c’ hann tutt al par dla bocca.

Nó en avevam manca l’orlogg

Te i vedi vicin le logge

che divertiss i tocca

sempre al chius e sgagè fort

cóm i scaricator d’ port.

 

Sal de giochi or questi c’ hann

do’ trascorren tutta l’ann.

Ognun d’ lor a sbiccichiss

a guardè che s’ immatisc

t’ un gran scherm tutt luminos

sa le machin in tutt le pos.

En fann un gioch de compagnia,

ognun va per el su’ cont

tant che quei che stann al mont

en se cnoschen fra lor manch

se ‘l compagn è ma lé d’ fianch.

Partne sempre a mesanott

a gì t’ le pist a scalmanass

lor dighne per sfogass

ed invec se dann le bott.

 

Lór i dischi  i hann sentit

se sbatne com le pulastrell

e s’amalne t’el più bell

finchè i vién la disconit.

I’ en voi fè el brontolon

e guardè ma ’l temp pasat.

Anca  i’ giovin so’ statt.

In tutt i ann c’è el trist e el bon,

ma só, al mont, o gió, t’ la piana,

cert la vita era pió sana.

 

 

LA  MI  FIOLA

Presentata al Concorso 1998

 

Quant me costi poesia

en s’ pol dì che ì’ en c’ho i fioi

anca si en ho prés moi

e me pent un po’ adess.

Ma ‘na fiola c’ l’ho li stess.

 

T’avev da gì a chiapè in Ancona

perché avevi avut l’onor

d’ fatt appressè anch for d’ zona,

d’ essa messa sa el fior fior

di poeti marchigian

t’ una bella antologia

che com sempre tutti i ann

vien stampata e data via.

 

Prima prò ma ’l President

ho pensat d’ telefonai.

mo quel già en capiva gnient

anca se a furia d’ dai

ha capit ch’er quel d’Urbin.

Mo è arcminciat ‘n antre casin.

“M’ha chiamat la segretaria

- i dicév -

e m’ha dett sa tutta ‘n’aria

compassata, ma gentil

de signora col su stil

che da Lei ho da ‘nì

fin che c’è la luc del dì

 

a chiapè la part di libbre

che me spetta com autor”.

“Sa ch’ha dett lei ?”

ha rispost el President:

“I’ ti dagh propi de cor

ma tun casa en c’ho gnient”.

“Ma lei m’ha dett cusì”.

“Chi l’ha dett ?” – “Lei”.

“Lei chi ? Spiegte ben”.

I’ ch’ c’aveva i coión pien

i ho urlat: “Lei, chi? Lei !”.

 

 

GIU'  AL MERCATAL

Urbino, 20/08/1999

 

Stamatina al Mercatal

c'è chi m'ha mess la man t'la testa

pó è cascat in preda al mal.

Già che l'aria era mesta

e mancava anca el sol

c' vleva anch chel bel fiol

a guastè la digestion

digh mej. ansi, l'appetit.

V' dirò sa ch'è success

vel digh, ansi, propi adess.

Cl'ingegner intelligenton

che el parchegg ha progetat

col mandat ch' i è stat dat

un progett ha vutt in ment

ch' facilita i intasament.

El parchegg c'ha sol 'n'uscitta

che malà hann mess opposta

alla part do' s' fa la sosta

e la cassa per paghè

en s' riesc mai a truvè;

giri el pian e la salitta

per truvè el botteghin

do' soltant s' i dè i guadrin

pò uscì da chel cement

ch' sol a vedle nega i dent.

Quand ormai com un cojon

fatt chel giro del perdon,

da distant vedi la cassa

e un turista che s'incassa.

« Ho girat tun ste mond

tant ch'ormai anch' i' gir tond,

prò se 'l vlet propi sapè

i cojon come machè

nisciun mai mi ha fatt girè ».

E non passa 'n matina

ch'en te tocca sta mamfrina:

te un post en el trovi

manch se 'l compri e pó el covi.

In compens s'respira l'art

in do' vè da tutt le part.

Se, gent mia, la città e colta

sopratutt t'el camp dla multa.

 

 

OSTERIA DEL MI' CUOR

Presentata al Concorso 1999

(Urbino, 27/01/1999)

 

En c'è più un'osteria

propi in tun nisciuna via.

T'ogni post, qualunque sia,

trovi sol 'na farmacia.

E pensè ch' malé el vin

piaceva anca ma Erculin.

Andavam prima da Sergio

ch'en c'aveva un grande smercio,

ma sa no' c'era Volpori.

Guardi? Com per dim: "Cojoni!"

Erculin diceva: "bus".

I' arivav vestit de luss.

Erculin diceva: "Arbalt''

e Volponi faceva un salt

replicand: "En m'ha dett le cart.

E' nut sol per fass veda

sensa mettse manca a seda."

Pó alsand malé davant

el bicchier non più d' tant

me diceva prima d' bé:

"Èn me guardè

ch' so io ch' guard ma te.

Quest è quel ch' t' poss dè,

è el vin d'ua moscatella

en t' poss dé 'na pollastrella."

Dop givam da Cecconi

malé in cima d' Valbona,

pien d' scioni e bottiglioni

quand l'annata giva bona.

Malé c'era anch' la Mariella

con Pick Nick cla corteggiava

e sa i occhi la succhiava.

Dolc più d'ogni caramella

i pareva c'la Bordella.

La guardava , ce scherzava

e el bicchier intant scolava.

A chi temp èn era ricch,

ma piaceva anch' ma Pick Nick

el vin fatt daver sa i chicch,

mica quel d'adess ch'è "Doc !''

ma se el bevi t' pija un shock.

Pick adess dic: " So un porett !''

bev cla broda e po' va a lett

Anch' da Cesre in via d'l'Ors

s' giva a bé e a magnè 'n mors

sa i student e le studentess

ch' festeggiavan tutti l'esam

sa la lonza e sa el salam

e no' d'Urbin s' n'aprofitava

per ficacc tutti in t'el mezz

sa qualcun che le strusciava.

Pó i faceva la bocca pcina

com el cul d'una galina.

En ve digh da Montasó

con Oliva e con Macario

ch' sfojavan l'abecedario

d'le foiette ch' mandaven gió.

Quand la fiera era per Valbona

malé giva anch la campagna

sa i cartocc d' roba bona

sa el vin a fè cuccagna.

Se arpens ch' c'era el calor

in t'ognuna de c'l'osterie

coi biscotti d'acinin

sulla porta in tutt le vie

e malé ch' i biscottin

tutti i molavàm t'el vin

me se stregn propi el cor

perché arpens ch' ogni co' mor.

Adess vòta è la piassa

resta sol qualcun ch' s'incassa

perché Prodi arbussa cassa

e arvol un'antra tassa.

Sé, èn morti propi tutti

sia chi bei, sia chi brutti,

quei ch' vdev sotta l'orlogg

o ch' giocavne t'i camp d' bocc.

Mo el temp passa per tutti

anch se famm i gran saputti.

Sia ch' vò o che non vò

adess tocca anca ma no'.

 

 

URBIN, CITTA’ DELL'ANIMA

Presentata al Concorso 1999

 (Urbino,11/06/1999)

 

I giornal en parlen mai d'Urbin,

d' quei ch' ce stann e d' tutt quel ch'avvien.

Qualca volta, sé, ce dann le mulichin

per facc ma tutti contenti e un po' seren.

Quand ti giornal scriven d'Urbin

c'è in mezza pagina no' Urbin

ma tutta la provincia.

Cl'atra mezza pagina è tutta pubblicità

col consumism che t'illud d' vincia

e invec anca quel che en t' serv

t' fa comprà.

E pó Urbin

adessa che la gent trista

l'ha 'rvinata fin a tal punt

ch' t' fa mal la vista,

è sempre la città serena, pacifica, tranquilla

do' el lup magna l'erba vicin a la cunilla.

La gent s' mena, fnisc all'ospedal,

ma quest en s'ha da di' miga sul giormal.

Perché Urbin che è ma quasó t'un mont

è "a misura d'uomo".

Insomma è propi el Paradis

o, com l'hann definita,

è "la città dell'anima". E' ver:

al ciel s' va in salita.

In Urbin en tanti boni e cari

che en c'è pió bsogn

d' gì t'le chies e a ginocchio al Duomo.

Infatti le chies l'hann chiuse tutte

e manca l'aprirann

perchè maché sem boni tutta l'ann.

Ecch, ci avem "la città dell'anima",

de più sa vua.

"Com dici ? " - "Mo va a fan cul,

all'animaccia tua !?"